Devlet Dışı Aktörlerin Vekalet Savaşlarıyla Devlet Aktörleri Tarafından Meşrulaştırılması İkilemi: ABD — YPG Örneği

Fatih YILDIZ
4 min readJun 5, 2022

— — — — —

BÖLÜMLER

ÇALIŞMA METEDOLOJİ İLE BERABER 5 BAŞLIKTAN OLUŞUYOR.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

3. GİRİŞ

Terör örgütleri çeşitli kapasitelere, yapılanmalara, yöntemlere sahip örgütlerdir. ve bu örgütler gerçekleştirdikleri bombalı saldırı, silahlı saldırı gibi eylemlerle, ulusal ve uluslararası güvenlikle alakalı büyük tehditler oluşturmaktadırlar.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

4. 11 Eylül olayları sonrası Terör sorunu hızla bir küresel güvenlik mevzusu haline dönüşmüştür.

Terör örgütlerinin kullandığı yöntemlere, eylemlere ve yapılanmalarına bakıldığında meşruluğunun olmadığı açıkça görülmektedir.

Ancak bunun yanısıra, 4bir devlet için terör örgütü sayılan bir örgüt, bir başka devlet için terör örgütü olarak kabul edilmeyebilir.

Bunun temel sebebi devletlerin politikaları ile açıklanabileceği gibi, bu örgütlerin ‘özgürlük savaşçı mı’ yoksa ‘terörist mi’ olduğu sorunsalı üzerinden de ele alınabilir.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

5.Türkiye, ABD ve YPG üçgeninde yaşanan olaylar da aslında bu duruma bir örnek olarak gösterilebilmektedir.

Türkiye’de PKK olarak terör eylemlerinde bulunan ve Suriye’de kendine YPG diyen örgüt, Türkiye için terör örgütü olarak görülürken ABD için rejim muhalifi olarak tanınmaktadır.

Hatta ABD ile YPG arasında sahada stratejik ortaklık bulunmaktadır.

ABD, YPG arasındaki bu durum Türkiye ile ilişkilerde büyük bir kriz alanı oluşturuyor.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

6. ABD’nin YPG’yi terör örgütü olarak görmemesi ve meşru bir güç olarak Suriye’de destek vermesi bize ayrıca bir başka önemli konuyu göstermektedir; o da ‘devlet dışı aktörlerin devlet aktörleri tarafından meşrulaştırılması.’ konusudur.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

7. *DEVLET DIŞI AKTÖRLER*

Devlet dışı aktörler günümüzde hiç olmadığı kadar etkili ve devlete yakın ve devletleri yakından etkileyen faaliyet göstermektedirler.

Hatta bir noktadan sonra devlet dışı aktörlerin devlet olma iddiasında öne çıktığını ve devletlere benzer tavırlar sergilediklerini görmekteyiz.

Özellikle üzerinde durulması gereken mühim bir nokta ise devlet dışı aktörlerin devletler ile olan bağlantılarıdır.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

8. *ABD’nin Suriye Politikası*

Ortadoğu ülkelerinde despot ve anti-demokratik rejimlere karşı başlayan halk hareketleri hızla bölge ülkelere domino eskisiyle yayılmıştır ve 2011 yılı itibariyle Suriye’de de halk ayaklanmaları görülmeye başlanmıştır.

Üstelik günümüzde Suriye’de rejim ve rejim karşıtları arasındaki iç savaş süreci hala devam etmektedir.

Suriye’de politik ve insani krizlerin yaşandığını görmekteyiz. Ve bu olayları vekalet savaşı bağlamında değerlendirebilmek için çok sayıda argüman öne sürülebilir.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

9.- Bu noktada, 2010 yılında Suriye Devlet Başkanı Esad, Wall Street gazetesine verdiği bir mülakatta Ortadoğu’da yaşanan halk ayaklanmalarının iç ve dış etkenler olarak iki temelde ele alınması gerektiğini belirtmiştir.

İç faktör noktasında devletler ve iktidar elitlerin sorumluluğuna değinen Esad, dış faktörler bağlamında ABD başta olmak üzere bazı devletlerin Ortadoğu ve Suriye politikalarını suçlamıştır.

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

10- VEKALET SAVAŞLARI VE MEŞRULAŞTIRMA

“Meşrulaştırma yoluyla devlet dışı aktörler, devlet aktörlerinin aracı haline gelmiş midir, yoksa devletler, devlet dışı aktörlerin araçsallaştırma gayretlerine tabi olmakta mıdır?”

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — —

11-

Büyük güçler, vekalet savaşlarında doğrudan birbirleriyle çatışmaya girmek yerine güçlerini üçüncü ülke ve vekil aktörler üzerinden kullanarak dolaylı yoldan çatışırlar.

— — — — — — —

12- Burada büyük güçlerin rolü, üçüncü ülkedeki iç çatışmada taraflardan birini destekleyerek, küresel rakiplerinin bu ülke üzerinde hakimiyet kurmasına engel olmaktır.

Suriye’deki iç savaş ortamında da vekalet savaşının yaşandığı net bir şekilde görülmektedir.

Burada vekâlet savaşlarına başvuran aktörlerin başında ABD gelmektedir.

— — —

13-

Terör örgütlerinin ülkeler tarafından dış politika aracı olarak kullanılması, devletler arası barışı baltalayan ve uluslararası hukuku ihlal eden çok ciddi bir suçtur.

Üstelik, bu örgütlere finansman desteği yapılmakta ve bu yapılırken bir perdeleme faaliyeti de yürütülmektedir.

— — — — — — -

14- Bazı naylon şirketler, kuruluşlar, terör grupları eliyle kara para aklama veya terörizme finansman sağlama amacıyla kullanılmaktadır.

Yine bunun yanın yanın da meşriyeti sağlamak için birtakım söylemler geliştirilmektedir.

Örneğin ABD YPG’ye verdiği askerî desteği DAEŞ ile mücadele adı altında bir meşrulaştırma girişiminde bulunmuştur.

— — — — — —

SON OLARAK:

FY- Bir terör örgütünün bir devlet aktör tarafından hedeflerine ulaşmak için kullanılması veya desteklenmesi bir ikilem olarak ortaya çıkmaktadır.

Bu çerçeveden bu araştırmada, ABD yönetiminin vekil aktör olarak kullandığı PYD/YPG’yi hedeflerine ulaşmak için meşrulaştırma yöntemi incelenecektir.

— — — — — — — — — — — — —

DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİM.

— — — -

Özellikle Soğuk Savaş döneminde örneklerine çok sık rastlanılan vekâlet savaşları, günümüzde Ortadoğu jeopolitiğinde küresel ve bölgesel aktörler tarafından sıkça kullanılan bir seçenek olmaktadır.

ABD’nin YPG’yi, bir vekil aktör olarak Suriye iç savaşında kullandığı görülmektedir. ABD politikası ile YPG’nin Suriye’deki eylemleri arasındaki paralellik ve ABD’nin büyük maliyetli silah yardımları ve askeri eğitimleri bu durumu daha net şekilde ortaya koymaktadır. PYD, Türkiye tarafından net bir şekilde terör örgütü olarak görülmektedir.

— -

Vekalet savaşlarında büyük güçler doğrudan birbirleriyle çatışmaya girmek yerine güçlerini üçüncü ülke ve vekil aktörler üzerinden kullanarak dolaylı yoldan mücadele ederler.

Vekalet savaşlarında büyük güçlerin rolü, üçüncü ülkedeki iç çatışmada taraflardan birini destekleyerek, küresel rakiplerinin bu ülke üzerinde hakimiyet kurmasını engellemektir.

--

--